Historia lokalna jako historia ratownicza
Maciej Rynarzewski jest autorem koncepcji historii ratowniczej i wdraża ją w ramach seminarium doktorskiego w swojej rodzinnej warmińskiej wsi – Wipsowo.
Celem historii ratowniczej jest ratowanie względnie zamkniętych fragmentów przeszłości przed zagrożeniem utraty dla dziedzictwa ludzkiego i potrzeb przyszłych badaczy. Historia ratownicza powinna stosować „aktywne” metody zabezpieczania przeszłości, w ramach których należy przywracać zbadaną, opisaną, zarchiwizowaną oraz zinterpretowaną przeszłość jej prawowitym właścicielom. W kręgu jej zainteresowań powinny znaleźć się przeszłości szczególnie zagrożone celowym zniekształceniem, nie objęte siecią badań akademickich lub znajdujące się na peryferiach historycznego postrzegania rzeczywistości.
Inne elementy koncepcji historii ratowniczej to:
– eksploracja dziedzictwa, którym z różnych względów nie interesują się instytucje i badacze akademiccy: działania w ramach projektów historii ratowniczej nie mają charakteru koniunkturalnego, są ofertą pomocy dla lokalnej społeczności,
– przywracanie lokalnego dziedzictwa jego prawowitym właścicielom: nie chodzi tu tylko o fizyczne materiały, ale wiedzę i pamięć. W praktyce historii ratowniczej zabezpiecza się lokalne zasoby historyczne, ale także od razu zwraca je lokalnej społeczności, np. organizując wystawy, wydając książki czy nagrywając filmy, realizując projekty edukacyjne itp.
– archiwista społeczny czy lokalny historyk staje się pomostem między społecznością a jej przeszłością,
– wykorzystywanie narzędzi cyfrowych i internetu jako środków zwiększających efektywność realizowanych działań ratowniczych. Tym samym historia wychodzi poza zamkniąty obszar środowiska akademickiego, przekazując zbadaną, zinterpretowaną oraz zwizualizowaną przeszłość w ręce jej prawowitych właścicieli.
Dla malych społeczności zachowanie pamięci i wiedzy o przeszłości jest podstawą ich historycznego (prze)trwania. Stąd też ważne jest zintensyfikowanie badań nad historią lokalną.
Inspiracji teoretycznych dla budowanej takiej historii dostarcza zarówno anglosaska tradycja local history, jak i historia oralna, historia antropologiczna i socjologia. Szczególne możliwości badawcze oferują ponadto techniki, metody i narzędzia historii dygitalnej, które przy zachowaniu naukowego rygoru pracy historyka, pozwalają uczynić je efektywniejszymi i efektowniejszymi.
Więcej informacji tutaj.
(ak)
Portal www.historiaimedia.org