Uczyć się z historii — doświadczenia totalitaryzmów XX wieku

wysiedlenia ludności polskiej z powiatów: zamojskiego, hrubieszowskiego i tomaszowskiego, dokonywane przez Niemców w okresie od listopada 1942 roku do marca 1943 (poprzedzone próbną akcją wysiedleńczą w listopadzie 1941, a zakończone akcją pacyfikacyjno-wysiedleńczą w czerwcu i lipcu 1943 — Akcja Wehrwolf I i II), prowadzone przez Odilo Globocnika na mocy rozkazu Heinricha Himmlera, w celu stworzenia na tych terenach niemieckiego okręgu osiedleńczego (zwanego „Himmlerland” — w ramach przygotowań do realizacji Generalnego Planu Wschodniego). W miejsce przesiedlonych Polaków na pozostawionych przez nich gospodarstwach osiedlano volksdeutschów oraz Niemców z Siedmiogrodu i Besarabii. Wysiedlenia miały brutalny przebieg, często palono całe wsie, a ich mieszkańców mordowano. Znaczną część wysiedlonych wywieziono do pracy niewolniczej w Rzeszy lub do obozów koncentracyjnych. Akcja została zakończona z powodu niekorzystnie rozwijającej się dla Niemców sytuacji na froncie wschodnim, katastrofalnych skutków ekonomicznych dla gospodarki niemieckiej oraz polskiego zbrojnego oporu (tak zwane powstanie zamojskie). Łącznie wysiedlono z terenów Zamojszczyzny 120 tys. osób mieszkających w 297 wsiach, w tej liczbie około 30 tys. dzieci, z czego 4,5 tysiąca wywieziono do Niemiec w celu germanizacji.