Uczyć się z historii — doświadczenia totalitaryzmów XX wieku

Opis projektu przygotowany został na konkurs „Spory o upamiętnienie przeszłości — pomniki, cmentarze, patroni” — zorganizowany przez Fundację im. Batorego oraz Ośrodek Karta [była to 8 edycja konkursu „Historia Bliska” — 2003/2004]. Jednak składające się na ów projekt działania daleko wykraczają poza wymagania pracy konkursowej. Przemysław Oszczypała — kilkunastoletni mieszkaniec Osowa — zainteresował się losami istniejącego niegdyś w jego miejscowości cmentarza ewangelicko-augsburskiego, który został doszczętnie zniszczony w 1973 roku — w ramach ostatecznej likwidacji śladów po niemieckich mieszkańcach regionu. Autor projektu zebrał relacje mieszkańców i na ich podstawie samodzielnie odkopał pozostałości zdewastowanych pomników. Jego praca wywołała żywą reakcję mieszkańców wioski, którzy — przełamując początkową obojętność — zainteresowali się niezwykłymi wykopaliskami, a nawet podjęli próbę upamiętnienia unicestwionego cmentarza. Kilka miesięcy później dzięki ich pomocy zdewastowane nagrobki powróciły na dawne miejsce.