Uczyć się z historii — doświadczenia totalitaryzmów XX wieku

Opis projektu

W ramach projektu pt. Relacje polsko-niemieckie w cieniu nazistowskiego systemu totalitarnego na przykładach z literatury faktu. Wybór z „Karty”, wydawnictwa i portali KARTY odbyło się spotkanie pt. Polsko-niemiecki dialog a metoda KARTY.

Spotkanie miało miejsce we wrześniu 2019 w polsko-niemickiej księgarni Buch|Buch w Berlinie.

Zapowiedź spotkania:
„Wywodzący się z inicjatywy obywatelskiej lat 80-tych Ośrodek KARTA prowadzi największe w Polsce archiwum społeczne. W swej działalności ta warszawska organizacja pozarządowa zajmuje się historią widzianą z perspektywy jednostki. Chce wsłuchiwać się w głos pojedynczego człowieka, odkrywać korzenie wspólnoty obywatelskiej i porozumienia, a zarazem na nowo projektować przyszłość.

Wieczór otworzy Alicja Wancerz-Gluza prezentacją Ośrodka KARTA. Towarzyszy inicjatywie od samych początków. Jeszcze w stanie wojennym w 1982 roku wraz ze swym przyszłym mężem Zbigniewem Gluzą była współzałożycielką pisma pod tym samym tytułem. Dzisiaj pełni funkcję wicedyrektorki Ośrodka i prowadzi dział edukacji.

Punktem wyjścia do rozmowy są dwie publikacje Ośrodka KARTA. Zapamiętana i opowiedziana historia dwóch miejscowości – Krzyża (dawniej Kreuz) i Starej Kiszewy (dawniej Alt Kischau) – skupia niczym w soczewce obraz zmiennych relacji polsko-niemieckich w XX wieku. Typowa dla KARTY wieloperspektywiczna narracja dawnych i nowych mieszkańców tych miejsc skłania do pytań: Jakie szanse i wyzwania niesie historia pisana z perspektywy świadków epoki? Czy pamięć o jednym miejscu może zrodzić porozumienie i nowe więzi? Jak usytuować działalność KARTY w obrębie polskiego krajobrazu pamięci? Czy metoda KARTY może wspierać dialog polsko-niemiecki?”

Rozmawiali:

Ewa Czerwiakowski, tłumaczka i publicystka, mieszka i pracuje w Berlinie. Obszar zainteresowań: historia najnowsza, zwłaszcza Holokaust, historia polsko-niemiecka, praca przymusowa, historia mówiona.

dr Katarzyna Woniak, historyczka, Universität Ulm. Obszar zainteresowań: praca przymusowa i historia okupacji w czasie II wojny światowej, nazistowski program eutanazji, „turystyka obozowa”, polsko-niemieckie miejsca pamięci, etyka w medycynie.

Moderacja: Jakub Sawicki, historyk, przewód doktorski na Ludwig-Maximilians-Universität w Monachium na temat kultury jedzenia w RFN, NRD i PRL.

W efekcie spotkania powstała poniższa seria filmów.

WPROWADZENIE do metody KARTY i historii Ośrodka KARTA jako archiwum społecznego, czyli miejsca poszukiwań zbiorów prywatnych dotyczących XX wieku – Alicja Wancerz-Gluza.

cz. 1: PREZENTACJA wybranych publikacji prelegentów oraz Ośrodka KARTA

cz. 2: DYSKUSJA o metodzie KARTY, pamięci indywidualnych losów Polaków i Niemców i jej znaczeniu dla współczesnych relacji polsko-niemieckich, nagrywaniu relacji świadków historii i ich znaczeniu dla dziedzictwa, pamięci i badań:

cz. 3: DYSKUSJA z uczestnikami spotkania:

Sfinansowano ze środków Fundacji Współpracy Polsko-Niemieckiej.