Uczyć się z historii — doświadczenia totalitaryzmów XX wieku

Opis projektu

Zamiar spisania relacji pierwszych mieszkańców – osadników w Sianowie i jego okolicy powstał przy okazji przeprowadzonej w Gimnazjum Gminnym w Sianowie konferencji naukowej na temat: „Osadnictwo polskie na Pomorzu po II wojnie światowej w sześćdziesiątą rocznicę przybycia pierwszych osadników na Ziemię Sianowską”. Konferencja ta miała na celu upamiętnienie powojennych dziejów Sianowa i jego mieszkańców. Była także próbą odpowiedzi na takie pytania, jak: Czy Sianów został zdobyty, czy wyzwolony? Jaka jest prawda o tzw. ziemiach odzyskanych w świetle decyzji mocarstw sprzymierzonych na konferencji jałtańskiej i poczdamskiej? Czy przybywający z różnych stron Polski w tym z Kresów Wschodnich osadnicy mogą się czuć gospodarzami na tej ziemi, czy tylko czasowymi jej mieszkańcami? Jakie były warunki życia pierwszych osadników? Owocem konferencji była publikacja pt.: Osadnictwo polskie na Pomorzu Zachodnim po II wojnie światowej.

W projekcie wzięły udział dwie grupy młodzieży: dziesięcioosobowa grupa uczniów z pierwszej klasy o profilu dziennikarskim gimnazjum w Sianowie oraz licząca tyle samo osób grupa z Zespołu Szkół z Dąbrowy. Obie grupy zostały podzielone na dwuosobowe zespoły. Wybrane osoby opracowywały materiały dotyczący zarysu dziejów Sianowa, inni angażowali się w pracę nad wywiadami z pierwszymi mieszkańcami Sianowa.

Należało niezwykle taktownie nawiązać kontakt z przyszłymi rozmówcami. Z pomocą w tym zakresie przyszedł pracownik Urzędu Miasta i Gminy Sianów, który zwrócił się z prośbą do mieszkańców o pozwolenie na przeprowadzenie wywiadów. Tam, gdzie było to możliwe, wykorzystywane były powiązania rodzinne. A więc w pierwszej kolejności do domów rozmówców poszli ci uczniowie, którzy byli ich wnukami czy prawnukami. Pozwoliło to na stworzenie przyjaznej atmosfery rozmowy. W innych przypadkach było do trudniejsze. Uczniowie już wcześniej poznali metody prowadzenia wywiadu, układania pytań oraz pozyskiwanie wiadomości o rozmówcach z innych źródeł, np. od sąsiadów czy znajomych. Przeprowadzono łącznie siedem wywiadów – jeden z wywiadów został podstawą opracowania osobnego artykułu. Część osób koncentrowała się na zadawaniu pytań, inni notowali i robili zdjęcia. Okazało się, że wszyscy rozmówcy stanowczo odmówili nagrywania swoich wspomnień na dyktafonie. Niektórzy rozmówcy odpowiadali na zadawane pytania, kilku z nich przygotowało swoje relacje samodzielnie.

Tematem wszystkich relacji miały być wspomnienia zaczynające się od momentu przyjazdu do Sianowa. Największym problemem w przygotowaniu publikacji okazał się brak czasu. Prace wymagały szczegółowych uzupełnień. Wiązało się to z koniecznością wielokrotnego ponawiania wizyt – problemy sprawiało czasem nawet umówienie spotkania, wiele pracy wymagało też autoryzowanie redakcyjnych poprawek. Dużo czasu zabrała uczniom redakcja materiałów wywiadów. Pierwsze wersje były z reguły chaotyczne i zawierały wiele błędów stylistycznych.

Promocja publikacji zorganizowana została w UMiG 21 stycznia tego roku. Wzięli w niej udział zaproszeni m. in. bohaterowie wywiadów. Na wstępie burmistrz omówił znaczenie publikacji, podkreślając wcześniejsze dokonania pod patronatem władz gminy w zakresie kształcenia patriotycznego i kulturowego organizowanych przez Gimnazjum Gminne, szkoły i właściwe komórki urzędu miejskiego.

Następnie przestawione zostały prezentacje obu zespołów redakcyjnych. Po prezentacji głos zabrali mieszkańcy Sianowa, ci, których relacje zostały opublikowane publikowaliśmy oraz ci, którzy chcieliby, aby również ich wspomnienia zostały utrwalone. Głos zabrali również uczniowie – redaktorzy obu części Zeszytów. Młodzi ludzie bardzo wysoko oceniali taką formę uczenia się historii i zgłaszali chęć uczestnictwa w następnych przedsięwzięciach tego typu.