Uczyć się z historii — doświadczenia totalitaryzmów XX wieku

Opis projektu

Na początku XIX wieku Żydzi stanowili 61% ludności Ustrzyk. Lata II wojny światowej zniszczyły lokalną społeczność żydowską w tym mieście. Wielu Żydów zostało rozstrzelanych w egzekucjach na terenie Ustrzyk, część zamordowano w obozie przejściowym w Zasławiu, w obozach w Sobiborze i Bełżcu. Pamięć o żydowskim akcencie przedwojennej przeszłości miasta nadal nie jest powszechna. Świadczył o tym między innymi sam stary kirkut, który dopiero teraz został uporządkowany przez młodzież z miejscowej szkoły.

Porządkowanie kirkutu, porządkowanie pamięci
Od września do listopada uczniowie pracowali na terenie kirkutu w Ustrzykach Dolnych. Pierwsze prace polegały na uporządkowaniu terenu cmentarza ze śmieci i gruzu. Posprzątano również dziko rosnące krzewy, usunięto suche gałęzie. Mimo złego stanu macew, na szczęście nie znaleziono żadnych śladów umyślnego niszczenia nagrobków. Wszystkie prace na kirkucie realizowane były zgodnie z wytycznymi Komisji Rabinicznej.

Uczniowie uczestniczyli również w pracach Stowarzyszenia Turystycznego „Bieszczady”, które polegały na inwentaryzacji zachowanych macew.

Obok prac porządkowych uczniowie wzięli udział w zajęciach z historykiem Andrzejem Szczerbickim, który za pomocą multimedialnej prezentacji opisał symbolikę żydowskich nagrobków. Pozyskanie tej wiedzy umożliwiło młodym ludziom samodzielną pracę nad katalogowaniem i odczytywaniem znaczenia symboli na porządkowanych przez nich nagrobkach.

Uczniowie przygotowali również plan trasy turystycznej „Śladami żydowskich zabytków w Ustrzykach Dolnych”, po której chcą oprowadzać swoich rówieśników ze szkoły i wycieczki szkolne, przyjeżdżające do Ustrzyk.

Ewolucja projektu
Uczniowie chcą kontynuować projekt, organizując jego kolejną edycję. Obok bieżącej aktywności polegającej na promowaniu historii społeczności żydowskiej w Ustrzykach chcą zorganizować akcję zbierania wywiadów z najstarszymi mieszkańcami swojej miejscowości. Zebrane dane mają pomóc w rekonstrukcji przedwojennej historii miasta. Młodzi ludzie planują również rozwinąć współpracę z Muzeum — Miejscem Pamięci Narodowej w Bełżcu. Dzięki temu ułatwione będzie organizowanie warsztatów edukacyjnych, wycieczek szlakiem wydarzeń historycznych czy merytoryczne opracowywanie zebranych przez uczniów relacji.