Uczyć się z historii — doświadczenia totalitaryzmów XX wieku

Opis projektu

W ramach projektu zarejestrowano na nośnikach cyfrowych relacje byłych więźniów niemieckiego obozu KL Auschwitz-Birkenau (m.in. Jerzego Bieleckiego, Józefa Stósa, Józefa Hordyńskiego, Kazimierza Zająca, Józefa Szajny, Stanisławy Gąskowej, Stanisława Frączystego, Michała Ziółkowskiego, Zbigniewa Damasiewicza, Tadeusza Sobolewicza, Józefa Mikusza).

W archiwum ChSRO zgromadzono prawie 200 godzin nagrań filmowych i dźwiękowych, tysiąc stron relacji tekstowych oraz bogaty materiał ikonograficzny. Wszystkie zebrane relacje spełniają rygory wywiadu naukowego, zdecydowano się jednak na pozostawienie również świadkom miejsca na refleksje i komentarze. Praca wolontariuszy była więc czymś w rodzaju współtworzenia testamentu pokolenia, które bezpowrotnie odchodzi już w przeszłość.

Etapy realizacji projektu

Inspiracją powstania projektu było archiwum stworzone przez Fundację Shoah Stevena Spielberga. Znany reżyser zebrał w nim relacje 44 tysięcy świadków Holocaustu, w tym 50 Polaków. Organizatorzy docenili możliwośći, jakie daje wykorzystanie w edukacji historycznej oral history i przygotowali serwis, z którego już teraz korzystać może wielu uczniów i nauczycieli.

Projekt został zrealizowany dzięki wsparciu Funduszu Inicjatyw Obywatelskich (I etap – rok 2005) oraz Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego w ramach programu operacyjnego „Patriotyzm Jutra” i Urzędu do spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych (II etap – rok 2006).

Podczas dwóch etapów prac nad archiwum multimedialnym nagrywano relacje świadków, w znacznej mierze je opracowywano i jednocześnie przygotowywano materiał na stronę internetową. II etap prac zakończył się stworzeniem portalu internetowego www.auschwitzmemento.pl

Wolontariusze i świadkowie

Dzięki współpracy z nauczycielami historii w oświęcimskich szkołach i wykładowcami w Państwowej Wyższej Szkole Zawodowej udało się zaangażować kilkunastu uczniów i studentów do pracy nad projektem. Dodatkowo ogłoszenia na temat wolontariatu zamieszczone były w gazetkach szkolnych i studenckich

W realizację projektu zaangażowanych obecnie jest kilkunastu wolontariuszy (ich grono stale się poszerza) – studentów, uczniów oświęcimskich szkół średnich oraz młodzi filmowcy-amatorzy. Obawy o ewentualne problemy z porozumieniem się między młodymi ludźmi a byłymi więźniami obozu okazały się bezpodstawne.

Świadkowie historii, mimo dramatycznych wspomnień, łatwo nawiązali kontakt z młodzieżą i otwarcie współpracowali przy przygotowaniu nagrań relacji.

Przyszłość projektu

Na podstawie zgromadzonych materiałów ChSRO chce w przyszłości przygotować 15-minutowe filmy edukacyjne, które mają mieć zastosowanie w szkolnej edukacji o realiach II wojny światowej i zbrodniach nazistowskich.

Istniejąca już strona internetowa ma zostać przekształcona w portal, który oprócz kilkudziesięciu relacji świadków tłumaczonych na języki obce, zawierałby również moderowane forum.