Ludzie ze znakami „P” i „OST”
autor
Alina Ślimaklokalizacja
Dobre MiastoOpis projektu
OPIS REALIZACJI LEKCJI na temat polityki III Rzeszy wobec Polaków i Rosjan, ze szczególnym uwzględnieniem ludności cywilnej, robotników przymusowych, na terenach II RP, jako wprowadzenie do projektu na temat robotników przymusowych w Prusach Wschodnich:
Nauczyciel prosi, aby uczniowie zapisali temat lekcji i zastanowili się nad problematyką dzisiejszej lekcji.
TEMAT: Ludzie ze znakami „P”, „OST”.
Swobodne wypowiedzi uczniów dotyczące problematyki lekcji oraz ewentualnie na temat tego, co wiedzą o losach Polaków w czasie II wojny światowej.
REALIZACJA TEMATU: Nauczyciel:
1) Na dzisiejszej lekcji obejrzycie film pt. Stracone lata 1939-1945. Terror, codzienność, praca przymusowa. Podczas oglądania filmu wykonacie zadania, które zostały przydzielone trzem grupom.
2) Nauczyciel dokonuje podziału uczniów na trzy grupy (losowo, np. według ustalonej zasady, np. odlicz do trzech) i przydziela grupom zadania, na których wykonanie mają 15 minut.
3) Projekcja filmu pt. Stracone lata 1939-1945. Terror, codzienność, praca przymusowa. https://edukacja.wojnaipamiec.pl/konteksty/film-pt-stracone-lata-1939-1945-terror-codziennosc-praca-przymusowa#/zadania
4) Praca w grupach. Uczniowie opracowują zagadnienia według poleceń w KARTACH PRACY, wnioski zapisują na dużych arkuszach papieru.
5) Po upływie czasu przeznaczonego na zadania, uczniowie prezentują swoje ustalenia. Nauczyciel komentuje wypowiedzi przedstawicieli grup, prosi uczniów o ocenę i komentarz.
6) Nauczyciel informuje uczniów, że obejrzą teraz wybrane fragmenty relacji świadka Olgi Andrejewnej Djaczenko związane z jej pracą przymusową w III Rzeszy:
• Zapoznanie uczniów z biografią Olgi Andrejewnej Djaczenko – robotnicy wywiezionej do pracy przymusowej w Elblągu oraz pokaz zaznaczonych na mapie miejsc, w których przebywała.
• Nauczyciel wyjaśnia, że relacja Olgi Andrejewnej Djaczenko została nagrana w języku rosyjskim, dlatego uczniowie muszą uważnie czytać tłumaczenie jej relacji na temat: Życie codzienne i praca w obozie w Elblągu.
• Uczniowie po wysłuchaniu relacji odpowiadają na poniższe zadania i wykonują podane polecenia (uczniowie otrzymują kserokopie poniższych zadań):
1) Jakie naszywki na ubraniach nosili robotnicy przymusowi? (odp. Musieliśmy nosić taką naszywkę po lewej stronie. Obowiązkowo. Polacy nosili literę „P”, Żydzi żółtą sześciogranną gwiazdę, tylko ich już nie było. Zaś nam dawano „Ost – Arbeitr”).
2) Olga Andrejewna Djaczenko przez dłuższy czas pracowała w Elblągu. Zanotuj, czego dowiadujesz się z tej relacji: jak Olga Andrejewna Djaczenko była traktowana w obozie, jaki charakter miała jej praca przymusowa, jak wyglądała sama praca, jej warunki; czy Olga Andrejewna Djaczenko buntowała się przeciwko warunkom panującym w obozie.
3) Następnie przyjrzyj się samemu Elblągowi (zapoznaj się z materiałami –nauczyciel wyświetla zdjęcia). Co przedstawiają zdjęcia? Co można na podstawie tych zdjęć, relacji Olgi Andrejewna Djaczenko i innych materiałów powiedzieć na temat pracy przymusowej w tym rejonie III Rzeszy?
4) Jak nazywał się w czasie II wojny światowej rejon, w którym pracowała Olga Andrejewna Djaczenko? Ja sądzicie, dlaczego relacja tego świadka została zaprezentowana na dzisiejszej lekcji?
PODSUMOWANIE LEKCJI:
Nauczyciel wspólnie z uczniami utrwala zdobytą wiedzę:
➢ Czego dowiedzieliście się na dzisiejszej lekcji?
➢ Jakie istotne informacje poznaliście? WAŻNA INFORMACJA SKIEROWANA DO UCZNIÓW: Losy robotników przymusowych nie są szerzej znane mieszkańcom Warmii i Mazur. Na terenie dawnych Prus Wschodnich (obecnie województwo warmińsko-mazurskie) przebywało w czasie II wojny wielu robotników przymusowych, którzy pochodzili przede wszystkim z Polski, Związku Radzieckiego i Francji. Głównym celem projektu, który będziemy realizowali, jest przywrócenie pamięci o „niewolnikach III Rzeszy”, pracujących w Prusach Wschodnich oraz utrwalenie ich historii w zbiorowej świadomości współczesnych. Projekt poświęcony będzie losom wybranych robotników przymusowych, żyjących i pracujących w Prusach Wschodnich w latach 1939-1945.
KARTY PRACY (do pobrania po prawej stronie w scenariuszu lekcji)
Powiązane zagadnienia
Jeńcy więźniowie robotnicy przymusowiMateriały do pobrania
Hasła z glosariusza
LEKCJA JĘZYKA POLSKIEGO, HISTORII, ZAJĘĆ Z WYCHOWAWCĄ: dla uczniów klasy VIII szkoły podstawowej oraz uczniów szkoły ponadgimnazjalnej/ponadpodstawowej PRZYGOTOWANIE DO LEKCJI: Lekcja powinna być przeprowadzona po wcześniejszym wprowadzeniu uczniów w tematykę II wojny światowej i losów ludności polskiej po zakończeniu kampanii polskiej 1939 r. Uczniowie powinni znać podstawowe pojęcia dotyczące polityki nazistowskiej wobec ludności polskiej i żydowskiej oraz wiedzieć, czym była polityka eksterminacji i wyniszczenia (wysiedlenia, łapanki, praca niewolnicza, masowe egzekucje, itp.)
CZAS: 90 min.
CELE LEKCJI: Celem lekcji jest przekazanie uczniom informacji o represjach, jakie stosowały władze III Rzeszy m.in. wobec ludności polskiej od momentu wybuchu wojny, ze szczególnym uwzględnieniem okresu okupacji. Niemiecka administracja od początku wojny kierowała do pracy na rzecz III Rzeszy obywateli podbitych terenów jako robotników przymusowych.
Uczeń:
➢ umie wymienić represje stosowane przez władze niemieckie, w tym formy pracy, do jakich byli zmuszani Polacy, Rosjanie,
➢ rozumie pojęcia: praca przymusowa, praca niewolnicza, ludzie ze znakiem (literą/literami) „P”, „OST“, nakaz pracy, lager,
➢ potrafi scharakteryzować przejawy dyskryminacji stosowane przez Niemców,
➢ zna losy wybranych robotników przymusowych,
➢ rozumie zależność pomiędzy polityką państwa totalitarnego i wojną a dyskryminacją i wykluczeniem dużych grup społecznych, narodowościowych, etnicznych etc.,
➢ dostrzega różnorodność postaw i relacji pomiędzy robotnikami przymusowymi a Niemcami,
➢ rozumie znaczenie filmu dokumentalnego jako źródła historycznego,
➢ doskonali umiejętności analizy źródeł historycznych i ich interpretacji,
➢ doskonali umiejętności argumentowania i przygotowania wypowiedzi ustnej,
➢ współpracuje z innymi uczniami – planuje, dzieli się zadaniami i wywiązuje się z nich,
➢ staje się świadomym odbiorcą historii.
POMOCE I ŚRODKI DYDAKTYCZNE:
• sala z dostępem do Internetu, komputer/laptop, projektor w celu wyświetlenia filmu pt. Stracone lata 1939-1945. Terror, codzienność, praca przymusowa. https://edukacja.wojnaipamiec.pl/konteksty/film-pt-stracone-lata-1939-1945-terror-codziennosc-praca-przymusowa#/zadania oraz wyświetlenie biografii i fragmentu relacji Olgi Andrejewnej Djaczenko https://edukacja.wojnaipamiec.pl/ludzie/olga-andrejewna-djaczenko#/biografia,
• karty pracy – m.in. zadania sugerowane do wykorzystania na portalu www.edukacja.wojnaipamiec.pl,
• kserokopie zadań do wykonania po wysłuchaniu relacji Olgi Andrejewnej Djaczenko,
• duże i małe arkusze papieru, mazaki.
METODY PRACY:
pokaz, pogadanka, opis, „burza mózgów”, dyskusja dydaktyczna, definiowanie pojęć, metoda heurezy oraz metoda skojarzeń
Formy pracy: • praca w grupach, • praca indywidualna, • praca z materiałem audiowizualnym, • praca z tekstem, • praca ze źródłem historycznym