Uczyć się z historii — doświadczenia totalitaryzmów XX wieku

Opis projektu

Przygotowania do projektu

Dla uczestników projektu zorganizowane zostały specjalne warsztaty historyczne i kulturowe, prowadzone przez historyków z Polski, Niemiec i Ukrainy. Młodzi ludzie poznawali historię Starego Sambora i Ukrainy oraz problem przesiedleń w okresie II wojny światowej. Ważnym elementem przygotowania się do zbierania relacji było poznanie metodologii oral history.

 Każdy z trzech historyków prowadzących wykłady uczestniczył w warsztatach prowadzonych przez pozostałych dwóch, aby móc uzupełniać przekazywane treści i wyjaśniać wątpliwości w kontekście języka i wyobrażeń charakterystycznych dla własnego narodu. Pozwoliło to na zminimalizowanie nieporozumień przy definiowaniu pojęć i interpretowaniu faktów z przeszłości. Historycy starali się przekazać uczestnikom projektu konieczność poszanowania wizji historii, jaką posiadają inne narody, uczulając ich jednak na wszelkiego rodzaju stereotypy, uproszczenia i przekłamania.

 Istotnym elementem warsztatów było wprowadzenie w życie codzienne i mentalność mieszkańców Starego Sambora. Zajęcia miały zapobiec nieprzyjemnościom i trudnościom związanych z nieznajomością zwyczajów religijnych i kulturowych rodzin, wśród których przez kilka dni mieli mieszkać uczestnicy projektu.

Realizacja projektu

Trwające od 2 do 31 sierpnia 2007 roku prace przebiegały dwutorowo.

Na wstępie młodzież pod kierunkiem konserwatora zabytków zajęła się restauracją nagrobków na wielowyznaniowym cmentarzu w Starym Samborze. Ich wspólna praca miała stać się hołdem dla tych mieszkańców miasteczka, których groby zostały opuszczone przez wysiedlanych i pozostawione bez opieki niszczały.

 Jednak najważniejszą częścią projektu było zbieranie historii przesiedlanych. Wolontariusze przeprowadzali wywiady z mieszkańcami miasta pamiętającymi wojnę i doświadczenie niemieckiego i sowieckiego totalitaryzmu. Rozmawiano również z osobami, które dopiero po wojnie osiedliły się w Starym Samborze. Osoby przeprowadzające wywiady przebywały kilka dni w domach swoich rozmówców, uczestnicząc w codziennym życiu ich rodzin. Pozwoliło to na zdobycie większego zaufania i tym samym na bardziej otwarte i szczere rozmowy podczas wywiadu.

 Projekt zakończył się prezentacją zebranych materiałów na rynku miasta. Do końca września w kilku miastach Polski i Niemiec planowane jest zorganizowanie wystaw fotografii wykonanych podczas realizacji projektu.

 Zakończenie projektu

24 sierpnia z okazji Dnia Niepodległości Ukrainy odbyła się wystawa fotografii dokumentujących pracę wolontariuszy na lokalnym cmentarzu. Wyświetlono również film opisujący działania podejmowane w ramach projektu.

 Zebrane w sierpniu materiały publikowane są na specjalnie przygotowanej stronie internetowej http://www.ech.net.pl/. Przygotowywana są równie specjalne płyty DVD oraz drukowane wydawnictwo.

 Projekt dotowany jest w ramach programu „Wolontariat dla Europejskiego Dziedzictwa Kulturowego”, prowadzonego przez niemiecką Fundację Pamięć, Odpowiedzialność, Przyszłość oraz Fundację Batorego.