Uczyć się z historii — doświadczenia totalitaryzmów XX wieku

Obóz wolontariuszy w ramach projektu „I nastała cisza… Rakutowo na Kujawach” trwał od 19 lipca do 1 sierpnia 2009 roku. Jego uczestnicy prowadzili prace dokumentacyjne i porządkowe na opuszczonych cmentarzach poniemieckich w Kowalu i okolicach, a także zbierali historie i wspomnienia starszych mieszkańców. Obóz stał się okazją do zdobycia umiejętności w przeprowadzaniu badań naukowych w terenie, ich dokumentowaniu, pracach konserwatorskich, ale i umiejętności działania w grupie, współpracy z osobami z innego kręgu kulturowego i ze społecznością lokalną.

Projekt „Nasza ziemia obiecana” realizowany był pod koniec 2006 roku w ramach programu „Przywróćmy pamięć” we współpracy z Ustrzyckim Stowarzyszeniem Turystycznym „Bieszczady”. Uczniowie Zespołu Szkół nr 1 w Ustrzykach Dolnych porządkowali miejscowy zaniedbany kirkut, restaurowali nagrobki oraz przygotowali tablicę informacyjną i oznakowali trasę dojścia do terenu cmentarza. Uzupełnieniem projektu był wykład poświęcony symbolice nagrobków żydowskich.

Od października roku 2002 do września 2003 roku uczniowie Publicznego Gimnazjum w Uszwi pod kierunkiem mgr Teresy Czesak realizowali projekt edukacyjny „Pamięć ocala narody” związany z przygotowaniem młodzieży do odsłonięcia tablicy upamiętniającej rozstrzelanie przez Niemców mieszkańca Uszwi Wojciecha Kotfisa i żydowskiej rodziny Goldbergerów w maju 1944 roku.

Inicjatorką rozpoczęcia pracy nad projektem była wnuczka Wojciecha Kotfisa Irena Leszczyńska, która zainteresowała młodzież gimnazjum tragicznymi wydarzeniami, jakie miały miejsce w uszewskim lesie Grabaliny w 1943 roku.

Od początku października 2005 roku do końca czerwca 2006 realizowany był w Grabinach historyczny projekt edukacyjny. Uczniowie miejscowej szkoły gromadzili relacje świadków wydarzeń historycznych i otaczali opieką miejsca ważne dla pamięci o lokalnej historii. Praca w ramach projektu zaowocowała przygotowaniem „Księgi wspomnień” i prezentacji multimedialnej, a przede wszystkim pozwoliła uczniom na poznanie bohaterów i wydarzeń z historii ich miejscowości.

To realizowany od 2009 roku przez Instytut Kultury Miejskiej projekt łączący edukację historyczną z grą miejską i konkursami. Dzięki atrakcyjnym formom z powodzeniem pozwala odkrywać uczniom i uczennicom, a także dorosłym zainteresowanym historią, niezwykłe miejsca i postaci związane z Gdańskiem.

Uczniowie klas VI poznali historię i specyfikę Połańca i jego okolic. Zapoznali się z przeszłościa miasta, jego najciekawszymi miejscami, a także miejscowościami w regionie, sylwetkami osób zasłużonych w regionie. Poszukiwali pamiątek, poznawali tradycje martwe i żywe oraz bogactwo kultury regionu. Odkrywali przydrożne kapliczki. Na zakończenie odbyli trzydniową wycieczkę autokarową „szlakiem ważnych miejsc historycznych”. W rezultacie uczniowie wykonali foldery, przewodniki, gazetki, redagowali różne formy wypowiedzi, a także prezentowali wyniki swojej pracy w grupach. Zorganizowali wystawę. Brali udział w konkursach szkolnych i pozaszkolnych, np. na temat miasta, powiatu i województwa.

Od 1994 roku powstaje na terenie Szkoły Podstawowej Löcknitz pomnik ku czci żydowskich współobywateli z dzielnicy Schöneberg, którzy zginęli w obozach koncentracyjnych. Urząd Kultury udostępnił uczniom listy z wszystkimi byłymi współobywatelami dzielnicy, które są zestawione według ulic i numerów domów. Uczniowie szóstych klas wyszukiwali z tych list nazwiska współobywateli, z którymi spontanicznie poczują więź pod wzglądem wieku, daty urodzenia, nazwiska lub adresu zamieszkania. Wypisywali na jednym z kamieni pamiątkowych to nazwisko i podczas odbywającej się corocznie uroczystości dokładali go do zbioru kamieni-pamiątek. Opis projektu pochodzi z partnerskiej strony „Lernen aus der Geschichte”

Opis projektu przygotowany został na konkurs „Spory o upamiętnienie przeszłości — pomniki, cmentarze, patroni” — zorganizowany przez Fundację im. Batorego oraz Ośrodek Karta [była to 8 edycja konkursu „Historia Bliska” — 2003/2004]. Jednak składające się na ów projekt działania daleko wykraczają poza wymagania pracy konkursowej. Przemysław Oszczypała — kilkunastoletni mieszkaniec Osowa — zainteresował się losami istniejącego niegdyś w jego miejscowości cmentarza ewangelicko-augsburskiego, który został doszczętnie zniszczony w 1973 roku — w ramach ostatecznej likwidacji śladów po niemieckich mieszkańcach regionu. Autor projektu zebrał relacje mieszkańców i na ich podstawie samodzielnie odkopał pozostałości zdewastowanych pomników. Jego praca wywołała żywą reakcję mieszkańców wioski, którzy — przełamując początkową obojętność — zainteresowali się niezwykłymi wykopaliskami, a nawet podjęli próbę upamiętnienia unicestwionego cmentarza. Kilka miesięcy później dzięki ich pomocy zdewastowane nagrobki powróciły na dawne miejsce.

W ramach akcji „Nauczyciel z klasą” realizowany był w Szkole Podstawowej nr 2 im.Józefa Wybickiego w Głuchołazach projekt edukacyjny dotyczący tematyki realiów życia pod okupacją podczas II wojny światowej i polityki eksterminacji Polaków i Żydów, realizowanej przez niemieckiego okupanta.

Uczniowie niemieckiej szkoły średniej [„Hauptschule”] im. Anny Frank w Bonn uporządkowali żydowski cmentarz w Schwarzrheindorfie, dzielnicy Bonn. Razem z nauczycielami szukali śladów żydowskich rodzin w regionie, interesując się ogólnie judaizmem i prześladowaniem Żydów w okresie narodowego socjalizmu. W tym celu rozmawiali z ekspertami i prowadzili poszukiwania w bońskim archiwum miejskim. Rezultaty zaprezentowali na wystawie.
Opis projektu pochodzi z partnerskiej strony „Lernen aus der Geschichte”