Uczyć się z historii — doświadczenia totalitaryzmów XX wieku

Projekt został przygotowany w ramach szóstej edycji konkursu „Historia Bliska” Fundacji im. Batorego oraz Ośrodka Karta, zatytułowanej:Obcy wśród swoich — doświadczenie XX wieku. [2001/2002] Dwoje uczniów inowrocławskiego liceum zainteresowało się historią mniejszości niemieckiej zamieszkującej przedwojenny Inowrocław. W oparciu o bogaty materiał źródłowy (dokumenty i świadectwa, do zebrania których zaangażowali także koleżanki i kolegów ze szkoły) autorzy prześledzili, jak kształtowały się w ich rodzinnym mieście wzajemne relacje pomiędzy Polakami i Niemcami tuż przed i tuż po wybuchu II wojny. Pokazali wiele przykładów zachowań odbiegających od stereotypów, próbowali też wniknąć w istotę mechanizmów, które uczyniły z dotychczasowych sąsiadów śmiertelnych wrogów, doprowadzając — po obu stronach — do wielu niewinnych ofiar.

Młodzież z Niemiec, Polski i Ukrainy zajęła się aktualnymi debatami prasowymi na temat związanych z II wojną światową wypędzeń i przymusowych przesiedleń. Jako główny „produkt” projektu powstała trójjęzyczna gazeta z napisanymi przez uczestników komentarzami do wybranych artykułów.

Na terenie pogranicza Bawarii i Republiki Czeskiej na wspólne relacje między mieszkającymi w sąsiedztwie Niemcami i Czechami nadal wplywa dramatyczna przeszłość. Pamięć o drugiej wojnie światowej i następujących po niej wypędzeniach ludności niemieckiej z terytorium Czech oraz doświadczenie Żelaznej Kurtyny tworzy stereotypy, które do tej pory funkcjonują w społeczeństwie.

Projekt pochodzi z niemieckiej strony partnerskiej „Lernen aus der Geschichte”.

Uczniowie Szkoły Głównej, z których część miała wrogie nastawienie do obcych, dzięki spotkaniu z ocalonym z Holocaustu przekonali się, jak silne piętno na życiu ofiar wywarła dyskryminacja i prześladowanie. Dzięki wyjazdowi do Muzeum Pamięci w Oświęcimiu w towarzystwie świadka tamtych czasów, uczniowie zostali uwrażliwieni na popełnione tam zbrodnie oraz na następstwa tych wydarzeń. Poznali wagę przestrzegania praw człowieka i demokratycznego systemu prawa.
 
Projekt pochodzi ze strony partnerskiej „Lernen aus der Geschichte”.

Zespół młodych Polaków i Niemców przygotowuje wydanie gazety, w której „odkryte” zostają największe przekłamania nazistowskiej prasy. Młodzież do wybranych przez siebie tematów przeszukiwała archiwa i przeprowadzała wywiady ze świadkami. Na podstawie zebranych informacji przygotowano artykuły prasowe na temat lokalnych wydarzeń z lat 1933-1945. Tematyka tekstów obejmowała osobiste historie i losy ludzi uwikłanych w okrucieństwa wojny – cierpienia prześladowania, pracę przymusową, opór przeciwko reżimowi, tragedię obozów pracy i koncentracyjnych oraz horror Zagłady. Opublikowane artykuły odsłaniają prawdę, zakrywaną przez nazistowską propagandę.

Projekt został zorganizowany przez inicjatywę młodzieżową STEP 21 z siedzibą w Hamburgu, we współpracy z Jugendpresse Deutschland e.V. i tygodnikiem DIE ZEIT i patronatem honorowym prezydenta Niemiec Horsta Köhlera. Mecenat nad projektem objęła Fundacja Erinnerung, Verantwortung und Zukunft.

Po zjednoczeniu Niemiec erfurcka Szkoła im. Wilhelma Hammanna miała zrezygnować z imienia swojego patrona…Nauczyciele i uczniowie zaczęli badać życie Hammanna, który będąc więźniem politycznym w Buchenwaldzie, zdołał uratować życie 904 dzieciom. Szkoła dzięki przeprowadzonym badaniom, zachowała jego imię.W ramach corocznych tygodni projektowych, uczniowie dziewiątych klas próbują odszukać i nawiązać kontakt z ówczesnymi dziećmi, uratowanymi przez patrona swojej szkoły.
Projekt pochodzi z partnerskiej strony „Lernen aus der Geschichte”.

Od 1994 roku powstaje na terenie Szkoły Podstawowej Löcknitz pomnik ku czci żydowskich współobywateli z dzielnicy Schöneberg, którzy zginęli w obozach koncentracyjnych. Urząd Kultury udostępnił uczniom listy z wszystkimi byłymi współobywatelami dzielnicy, które są zestawione według ulic i numerów domów. Uczniowie szóstych klas wyszukiwali z tych list nazwiska współobywateli, z którymi spontanicznie poczują więź pod wzglądem wieku, daty urodzenia, nazwiska lub adresu zamieszkania. Wypisywali na jednym z kamieni pamiątkowych to nazwisko i podczas odbywającej się corocznie uroczystości dokładali go do zbioru kamieni-pamiątek. Opis projektu pochodzi z partnerskiej strony „Lernen aus der Geschichte”

Od września 2004 do maja 2005 roku młodzi ludzie z liceum im. Henryka Sienkiewicza w Kołobrzegu i gimnazjum im. Róży Luksemburg w Berlinie-Pankow, podzieleni na trzy międzynarodowe grypy, realizowali historyczne śledztwa dotyczące zmian, jakie nastąpiły w ich miastach po okresie wojny. W ramach projektu dyskutowano również na temat relacji polsko-niemieckich po 1945 roku. Inicjatywę podsumowała przygotowana przez młodzież dwujęzyczna prezentacja, w której przedstawiono historię i współczesność obu miast.
Opis projektu pochodzi ze strony partnerskiej „Lernen aus der Geschichte”.

Młodzi fryzjerzy w okresie nauki zawodu poznają dzieje swojego rzemiosła w III Rzeszy. Ich prace w Miejscu Pamięci i Centrum Edukacji Dom Konferencji w Wannsee koncentrują się wokół tematu „normy estetyczne a rasizm”. Wpływ nazistowskiej polityki rasowej na losy poszczególnych ludzi unaocznia im fragment filmu „Shoah” Claude’a Lanzmanna o fryzjerze w Treblince.
Opis projektu pochodzi z partnerskiej strony „Lernen aus der Geschichte”

Grupa młodzieży z gimnazjum im. Theodora-Heuss w Wolfenbüttel postanawia zgromadzić informacje o robotnikach przymusowych i więźniach zamordowanych czasie wojny w lokalnym więzieniu prze hitlerowski wymiar sprawiedliwości. Na podstawie archiwalnych dokumentów i poszukiwań internetowych powstaje baza danych. Po spotkaniu z byłymi więźniami podczas obchodów 60. rocznicy wyzwolenia więzienia prace są kontynuowane.
Projekt pochodzi z partnerskiej strony „Lernen aus der Geschichte”

Projekt powstał w ramach konkursu ogłoszonego w 2005 roku przez Ośrodek KARTA i Fundację PZU, pt. „Wojna: okupacje, opór, ludobójstwo, wysiedlenia — na Zamojszczyźnie” (III nagroda). Młodzież zbierała wspomnienia, dokumenty, zdjęcia i pamiątki rodzinne z okresu II wojny światowej. Na podstawie zebranych materiałów przygotowana została kronika oraz prezentacja multimedialna – zawierająca między innymi fragmenty wspomnień osób wysiedlonych.

W efekcie projektu pt. Relacje polsko-niemieckie w cieniu nazistowskiego systemu totalitarnego na przykładach z literatury faktu. Wybór z „Karty”, wydawnictwa i portali KARTY powstała seria filmów pt. Pamięć a historia. Doświadczenia Ośrodka KARTA. Jedno miejsce – dwie ojczyzny? Polacy i Niemcy w XX wieku

W efekcie projektu pt. Relacje polsko-niemieckie w cieniu nazistowskiego systemu totalitarnego na przykładach z literatury faktu. Wybór z „Karty”, wydawnictwa i portali KARTY powstał film pt. Pamięć a historia. Doświadczenia KARTY. Wspomnienia z młodości czyli życie w cieniu totalitaryzmu.