Uczyć się z historii — doświadczenia totalitaryzmów XX wieku

Opis projektu

Na program Szkoły Dialogu składają się cztery spotkania z trenerami Forum Dialogu Między Narodami. Ich celem jest przede wszystkim zapoznanie uczniów z żydowską przeszłością ich miejscowości, a w rezultacie przygotowanie przez nich wycieczki po jej żydowskich zabytkach przy wsparciu trenerów Forum.

Przed II wojną światową ponad 10% populacji Polski stanowili Żydzi. Społeczność ta była bardzo zróżnicowana, zarówno pod względem stopnia zasymilowania, wykształcenia jak i religijności. Jest niezwykle ważne, by młodzież znała historię narodu żydowskiego, która jest nieodłączną częścią kultury i historii Polski. Jest to szczególnie ważne w społeczeństwie otwartym, coraz bardziej wielokulturowym, w którym ciągle jednak zdarzają się uprzedzenia i fałszywe stereotypy.

Pierwsze i drugie spotkanie ma na celu wprowadzenie uczestników w tematykę zajęć, przedstawienie najważniejszych zagadnień dotyczących żydowskiej kultury i tradycji, oraz uświadomienie, że przed wojną Żydzi mieszkali w ich miejscowości, stanowiąc jej nieodłączną część. W trakcie tych zajęć trenerzy zapoznają uczniów z metodami pracy projektowej oraz wspólnie ustalają plan działań podejmowanych przez uczniów, pod nadzorem nauczyciela w okresie pomiędzy spotkaniami.

W dwu–trzy–tygodniowym okresie pomiędzy drugim a trzecim spotkaniem trenerzy Forum pozostają w kontakcie z uczniami i nauczycielem – stymulując oraz wspomagając pracę nad projektem wycieczki.

Kolejne spotkanie uczniów z trenerami poświęcone jest prezentacji przygotowanego projektu. Uczestnicy warsztatów mają za zadanie oprowadzić  trenerów przygotowaną przez siebie trasą, omawiając po drodze znaczenie i funkcje cmentarza żydowskiego, synagogi, oraz innych ważnych miejsc w życiu przedwojennej społeczności żydowskiej. W trakcie wycieczki trenerzy uzupełniają wiedzę uczniów, sugerując jednocześnie ewentualne miejsca , które można dodać do trasy. Podsumowaniem warsztatu jest wspólna refleksja nad białymi plamami w wiedzy o własnej miejscowości i tożsamości jej mieszkańców.

Ostatnie, czwarte spotkanie poświęcone jest podsumowaniu zdobytej wcześniej wiedzy i doświadczeń. Dzięki interaktywnym formom zajęć uczniowie mają możliwość wypracowania przyszłych obszarów aktywności, związanych z historią i kulturą polskich Żydów. Warsztat ten w drugiej części pozwala przyjrzeć się różnorodności współczesnego życia żydowskiego w Izraelu i diasporze. Ćwiczenia realizowane w jego trakcie mają połączyć wiedzę uczniów zdobytą podczas wycieczki z teraźniejszością, pokazać ciągłość życia żydowskiego które istniało w ich miejscowości.

Celem projektu i zadaniem dla uczniów po zakończeniu cyklu spotkań jest przeprowadzenie przygotowanej przez siebie wycieczki dla samodzielnie określonej grupy (np. koledzy, rodzice, nauczyciele, inne zainteresowane osoby). Trenerzy pilotują przygotowania, udzielając uczniom wsparcia, choć już nie w formie warsztatów. Na zakończenie prosimy uczniów o nadesłanie sprawozdania z przeprowadzonego projektu, które następnie bierze udział w organizowanym przez nas konkursie.

Całość programu wieńczy udział laureatów konkursu i przedstawicieli szkół w bankiecie i uroczystej Gali Dialogu- „wręczenia tytułu Szkołom Dialogu”, podczas której nagrodzeni mają szansę prezentacji swojego projektu.

* Sposób organizacji zajęć
Forum w porozumieniu ze szkoła ustala terminy i godziny zajęć. Nauczyciel prowadzący klasę proszony jest o wypełnienie formularza zgłoszeniowego. Warsztaty i wycieczki prowadzą doświadczeni trenerzy Forum (studenci i doktoranci warszawskich szkół wyższych). Warsztaty odbywają się w szkole zaś wycieczki w terenie miasta.

* Rozkład i czas trwania:
Optymalnym układem jest takie rozplanowanie zajęć aby cały projekt nie trwał dłużej niż 3–4 tygodnie, zaś odstęp pomiędzy kolejnymi warsztatami 3 i 4 wynosił co najmniej 2 tygodnie (aby uczniowie mieli czas na przygotowanie własnych projektów wycieczek). Spotkanie trzecie i czwarte powinny odbywać się bezpośrednio po sobie. Każde spotkanie trwa około 5 godzin i winno rozpoczynać się pomiędzy godziną 8.00 a 10.00.

* Szkoły i nauczycieli zainteresowanych udziałem w projekcie prosimy o wypełnienie i przesłanie (pocztą, drogą elektroniczną lub faksem) formularza zgłoszeniowego na adres Forum Dialogu Między Narodami.

W „Szkole Dialogu” uczestniczyły szkoły i klasy m.in. z następujących miejscowości: Biłgoraj, Chmielnik, Działoszyce, Józefów Biłgorajski, Łowicz, Mińsk Mazowiecki, Szydłowiec, Wąchock, Września oraz Żyrardów.

Forum Dialogu Między Narodami organizuje poza tymŁ warsztaty „Trudne Pytania”, wycieczki po żydowskiej Warszawie, polsko-żydowskie spotkania młodzieży, szkolenia trenerów, polsko-żydowski program wymiany, wizyty amerykańskich Żydów w Polsce oraz wizyty studentów żydowskich w Polsce.

(ak)