Uczyć się z historii — doświadczenia totalitaryzmów XX wieku

Platforma publikacji projektów edukacyjnych poświęconych historii Polski i jej sąsiadów w XX wieku oraz prawom człowieka

Przejdź do nawigacji
Termin

Antysemityzm

Uprzedzenie, postawa wrogości, niechęć w stosunku do Żydów i ludzi pochodzenia żydowskiego, postrzeganych jako grupa religijna, etniczna lub rasowa; także pogląd, ideologia uzasadniające wykluczanie Żydów i ludzi pochodzenia żydowskiego.

Antysemityzm manifestował się w historii Europy począwszy od średniowiecza do XX wieku w różnych formach: dyskryminacji i prześladowań (getta), wypędzeń, wrogich wystąpień (pogromy).

Począwszy od XIX wieku przybrał formę ideologii politycznej postulującej wykluczenie Żydów i ograniczenie ich praw. Najbardziej ekstremalny antysemityzm głosiła ideologia niemieckiego nazizmu, doprowadzając do zagłady narodu żydowskiego w okupowanej Europie.

Antysemityzm osiągnął swoje apogeum w latach 30, w niemieckiej III Rzeszy, gdzie był jądrem oficjalnej ideologii państwowej. Wprowadzono tam stopniowo serię ustaw ograniczających udział Żydów niemieckich w życiu gospodarczym i politycznym. Po 1939 rozpoczęto działania w celu wymordowania wszystkich Żydów w Niemczech i na terytoriach Europy kontrolowanych przez III Rzeszę. W styczniu 1942 w czasie konferencji w Wannsee zapadła decyzja o „ostatecznym rozwiązaniu kwestii żydowskiej” („die Endlösung der Judenfrage”).

Projekty

Projekt

„It is black or white – my i świat wokół nas” – warsztaty antydyskryminacyjne

autor Grupa edukacyjna „Mifgash”: Katarzyna Odrzywołek, Ewa Dyngosz, Magdalena Kolarska, Marta Kocańda 

Warsztaty antydyskryminacyjne „It is black or white – my i świat wokół nas” są elementem programu edukacyjnego Grupy Mifgash. Zajęcia przeznaczone są dla uczniów szkół ponadgimnazjalnych, w szczególności licealistów, ale również uczniów techników i szkół zawodowych, a nawet studentów kierunków humanistycznych. Warsztaty zawierają elementy scenariusza Relacje „mniejszość- większość” z podręcznika Historia a prawa człowieka Fundacji Ośrodka KARTA. Bazują także na koncepcie szwajcarskiego pedagoga Johann’a Pestalozzi’ego „head, heart and hand” – „głowa, serce, ręce”, odnoszącym się do wiedzy, empatii oraz działania.

Henio Żytomirski – żydowski chłopiec urodzony w 1932 roku w Lublinie
Projekt

„Listy do Henia” — doświadczenie pustki po Zagładzie (Lublin)

autor Tomasz Pietrasiewicz 

Projekt „Listy do Henia” realizowany jest od 2005 roku w ramach obchodów „Dnia Pamięci o Holokauście i przeciwdziałaniu zbrodniom przeciw ludzkości”, który to dzień przypada w Polsce w rocznicę wybuchu powstania w getcie warszawskim — 19 kwietnia. Organizatorem akcji jest lubelski Ośrodek „Brama Grodzka — Teatr NN”.

Projekt

„Supełek — chrońmy pamięć naszego miasteczka” — wielokulturowa tożsamość Michałowa

autor Magdalena Anchimowicz, Ewa Dąbrowska, Anna Drabiuk, Magdalena Otoka 

„Supełek – chrońmy pamięć naszego miasteczka” to realizowany w 2006 i 2007 roku w Michałowie projekt edukacyjny poświęcony badaniu lokalnej wielokulturowej przeszłości. Młodzież wcielając się w rolę badaczy historii, na podstawie rozmów z najstarszymi mieszkańcami Michałowa opisała i zilustrowała jego przedwojenną przeszłość, ze szczególnym uwzględnieniem różnych grup narodowych i religijnych wówczas je zamieszkujących.

Powiązane zagadnienia

Życie religijne
Projekt

Nauczanie na temat Holocaustu

autor Facing History and Ourselves 

Wiosną 2009 Facing History and Ourselves, amerykańska organizacja zajmująca się edukacją historyczną i obywatelską zorganizowała po raz piąty seminarium internetowe dla nauczycieli historii zatytułowane ”Holocaust and Human Behavior”. W seminarium wzięło udział 38 nauczycieli z 21 krajów, w tym 3 z Polski.

Projekt

Nina_innahistoria, czyli o historii na Instagramie

autor Ewa Jarosz, Jacek Kadaj, Iga Łapińska i Nina Karolina Nowakowska 

Zacznijmy od początku, czyli chyba od nas: czworga ludzi, którzy mądrą decyzją organizatorek FilmHacku stali się zespołem. Nina, Ewa, Iga i Jacek – trochę na wyrost nazwaliśmy się Cewet Tow, co po hebrajsku znaczy „dobra drużyna”. Choć, prawdę mówiąc, wcale nie byliśmy pewni, czy w warunkach hackathonowej gorączki i przymusowego pandemicznego oddzielenia zdołamy naprawdę stać się drużyną – a co dopiero dobrą. W końcu prawie się nie znaliśmy: Jacek i Nina zgłosili się do konkursu niezależnie, Ewa i Iga – razem. Ośrodek Karta dobrał cztery osoby na zasadzie dopełniania kompetencji i tak się zaczęło.

Eleanor Roosevelt z Powszechną deklaracją praw człowieka
Projekt

Projekt antyrasistowski dla bezrobotnej młodzieży (Antirassismus-Projekt für arbeitslose Jugendliche)

autor dr Michael Düsing, Heike Liebsch 

Od roku 1998 młodzi ludzie bez pracy w ramach nauki zawodu “specjalista w dziedzinie usług w zakresie informacji i mediów” badają historię Żydów w swoim ojczystym powiecie Freiberg oraz w sąsiadujących z nim miastach czeskich. Do ich zadań należy obok pracy w archiwum i spotkań ze świadkami historii również opieka nad cmentarzami żydowskimi w Saksonii i Północnych Czechach wraz z ich dokumentacją.
Projekt pochodzi z partnerskiej strony „Lernen aus der Geschichte”.

Projekt

Warsztat „Wolność słowa” – scenariusz

autor Monika Mazur-Rafał, Magdalena Szarota 

Na pozór termin „wolność słowa” mógłby być traktowany przez młodych jako nie dotyczący ich, odnoszący się do innej epoki. Jednak reakcja młodzieży na rzekome próby kontrolowania Internetu wykazała, że wolność słowa należy do szczególnie cenionych przez nich wartości. W całej dyskusji dotyczącej ACTA uderzająca była jednak niska świadomość na temat ograniczeń, jakie zakłada odpowiedzialne korzystanie z tej wolności/tego prawa, mieszanie pojęć (np. traktowanie wolności słowa jako wartości absolutnej bez respektowania praw innych) oraz populistyczne korzystanie z odniesień historycznych (w wielu dyskusjach poprawność polityczna zrównywana była z cenzurą, zwłaszcza cenzurą w PRL-u, podczas gdy jest to sposób wyrażania opinii bez uciekania się do mowy nienawiści).Warsztaty udostępniane są w Internecie w formie ebooka na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne-Bez utworów zależnych 3.0 Polska (CC BY-NC-ND 3.0).

Powiązane zagadnienia

Prawa człowieka i tolerancja

Artykuły

Artykuł

„A jednak czasem miewam sny. Historia pewnej samotności”

 

„A jednak czasem miewam sny. Historia pewnej samotności” – to historia ocalonego z getta warszawskiego i kilku obozów koncentracyjnych opowiedziana w 1992 roku Joannie Wiszniewicz. Książka przybliża indywidualne doświadczenia Holocaustu – oraz doświadczenia lat poprzedzających Holocaust. Za „A jednak czasem…” Joanna Wiszniewicz otrzymała w 1996 wyróżnienie w konkursie literackim Fundacji Kultury. W 2004 roku książka została przetłumaczona na angielski.

16–03–2019 Agnieszka Kudełka
Artykuł

Naziści na celowniku sprawiedliwości – recenzja

 

W tym roku nakładem Wydawnictwa MUZA ukazała się pozycja Donalda M. McKale „Naziści na celowniku sprawiedliwości”. Autor, profesor i wykładowca na Clemson University przedstawia wojenne i powojenne losy czołowych nazistów, którzy odpowiadali za wcielenie w życie „ostatecznego rozwiązania kwestii żydowskiej”.

28–01–2019 Monika Gomółka
Artykuł

Współczesna pamięć o 1939–1941 w Polsce i Rosji

 

Dmitrij Jermolcew w wywiadzie z historykiem Aleksandrem Gurjanowem porusza temat pamięci o wydarzeniach początku drugiej wojny światowej w Polsce i w Rosji, stosunek do tak bolesnych kwestii jak Katyń, podział Czechosłowacji w 1938 roku oraz pogromy Żydów w Polsce i na Ukrainie.Artykuł pochodzi z partnerskiej strony „Uroki istorii” prowadzonej przez moskiewski „Memoriał”. Wybór tekstu i tłumaczenie — Dorota Pazio.

Agnieszka Kudełka