Uczyć się z historii — doświadczenia totalitaryzmów XX wieku

Platforma publikacji projektów edukacyjnych poświęconych historii Polski i jej sąsiadów w XX wieku oraz prawom człowieka

Przejdź do nawigacji

XVII edycja konkursu „Historia Bliska”

W roku szkolnym 2012/2013 temat XVII edycji konkursu Historia Bliska brzmiał: „Polacy-Sąsiedzi po II wojnie światowej: obok siebie, przeciw sobie, razem…”

Konkurs „Polacy−Sąsiedzi po II wojnie: przeciw sobie, obok siebie, razem…”, ogłoszony w roku szkolnym 2012/13 przez Ośrodek KARTA i Współorganizatorów: Europejską Sieć Pamięć i Solidarność, Fundację Körbera (Niemcy) i Urząd do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych, kierował uwagę młodzieży nie tylko poprzez temat, ale i rozszerzenie ram regulaminowych – ku kontaktom „ponad granicami”. Jednak podjęcie realnej współpracy grup międzynarodowych okazało się wyzwaniem zbyt trudnym, być może ze względów organizacyjnych i krótki czas, jaki przeznaczony był na realizację zadań.

Najczęściej podejmowano problem relacji polsko-niemieckich – szczególnie na Śląsku (zarówno Górnym, jak i Dolnym), ale także polsko-ukraińskich i polsko-łemkowskich. Mniej liczne, ale nie mniej wyraziste problemowo były prace pokazujące relacje polsko-czeskie, polsko-litewskie, polsko-słowackie, polsko-żydowskie czy nawet polsko-czeczeńskie bądź polsko-ormiańskie. Te ostatnie są następstwem obecności w Polsce „nowych sąsiadów” innych narodowości – imigrantów czy wojennych uchodźców, którzy znaleźli tu swoją nową ojczyznę.

Niekiedy w pracach opisywano relacje z wieloma nacjami, a także sąsiadami „wewnętrznymi” – nie zawsze w oczywisty sposób uświadamianymi – jak relacje sąsiedzkie rywalizujących ze sobą dzielnic rozbudowujących się miast, zagarniających w swoje granice pokłócone wioski.

Punktem odniesienia dla pokazania zmieniających się relacji „przez granice” najczęściej były wydarzenia polityczne, w tym te wielkie: wspomnienia dramatycznych zdarzeń z okresu II wojny (obozy koncentracyjne, praca przymusowa, krwawiąca „granica” polskoukraińska) czy powojennych wysiedleń; list biskupów polskich do biskupów niemieckich i akcje pojednania polsko-niemieckiego, rok 1968 i inwazja na Czechosłowację, stan wojenny i sąsiedzka solidarność z Polakami, potem upadek systemu komunistycznego.

Także kontakty ze sfery kulturalnej, gospodarczej czy życia codziennego były znakomitym polem badawczym dla młodych autorów, którzy mogli poznać historię niekoniecznie ustawioną „na koturnach”. Na przykład – barwne i z perspektywy czasu nawet zabawne opowieści o „podróżach handlowych” do krajów komunistycznych (ZSRR, Węgier, Jugosławii, Czechosłowacji, NRD) – w tym o przemycie pożądanych towarów;trudna w początkach organizacyjnych wymiana młodzieży, relacje z cudzoziemskimi pracownikami czy pracodawcami sezonowymi, aż po kontakty kibiców podczas Euro 2012.

W pracach pokazano wielką rozpiętość stanów emocji w takich sąsiedzkich kontaktach: od nienawiści, niechęci, braku zrozumienia, przez rodzące się zaciekawienie, zaufanie, sympatię, chęć pojednania, przyjaźń, czasem nawet miłość albo po prostu… tolerancję i zgodę na bezkonfliktowe, równoprawne współżycie.

Początek: 2012-09-10

Zakończenie: 2013-06-24

Anons XVII edycji konkursu

Regulamin XVII edycji konkursu

Komunikat XVII edycji konkursu